|
Tramcolumn
35
Wisselende wissels
(101109)
door Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl
De afgelopen
maanden heb ik de 411 en de 440 regelmatig genoemd in deze stukjes.
Beide trams waren natuurlijk buitenbeentjes geworden en eigenlijk voor
de liefhebbers waren de 411 en de 440 min of meer afgeschreven. Niemand
had hun plotselinge terugkeer verwacht.
Hetzelfde
‘buitenbenerige’ gold voor de 406, 418, 421 en 457. Het was prachtig om
ze te zien rijden met de zittende bestuurders. Hoewel de
bestuurderszitplaatsen natuurlijk verre van comfortabel waren als je ze
vergelijkt met de bestuurdersplaatsen van 2009. Want die kun je echt
heel chique noemen.
Foto: Tom Mulder
Toch waren de ‘oer’wagens erg onhandig in gebruik.
Het grote wiel van de schakelkast kostte de meeste bestuurders redelijk
wat moeite om ze te bedienen. De handrem was meestal niet comfortabel en
die handrem zag je natuurlijk terug bij de andere blauwen en ook bij de
drie-assers. Volgens de officiële GVB instructies
diende je de handrem al aan te trekken als de wagen nog in beweging was.
Met de handrem bracht je de wagen tot stilstand. Vooral op hellende
straatgedeelten, zoals op bruggen, had je een flinke klus om de (volle)
wagen te stoppen. Maar wat dacht je van de elektrische wissels?
Foto: Tom Mulder
Tegenwoordig gaat alles, lijkt het, bijna automatisch. Maar hoe vaak zag
je niet, dat de bestuurders de verbouwde wagen uitmoesten kruipen om de
wissels met handkracht om te zetten. Het effect van een omgegooid wissel
in de regen was erg komisch. Maar het ging verre van comfortabel. Ze
kropen bijna uit hun verbouwde bestuurdersplaats tevoorschijn.
Natuurlijk altijd vergezeld van het beroemde wisselijzer, dat zich aan
de zijkant van de cabine bevond. Als je als bestuurder op een wissel
naar links moest, diende je voor het wissel dit deel zonder stroom te
passeren.
Foto: Tom Mulder
Als je in tegenstelling naar rechts wilde, moest je er voor
zorgen, dat je het wisselgedeelte met stroom benaderde. Ik zit me hier
af te vragen wat je zou moeten doen op een sterk regenachtige dag als je
het wissel helemaal niet kon zien omdat het was verborgen in een flinke
diepe regenplas? Vroeger hadden de bestuurders twee wisselijzers. Je had
het gebruikelijke ijzer, dat eigenlijk het wissel omwrikte. Maar
destijds had je nog een ander wisselijzer. Dat was voor wissels die met
gewichten werkten. Als bestuurder diende je in het midden van het
wissel je wisselhaak in een oog onder de grond te haken om op die manier
het wissel om te gooien. Je moet je niet voorstellen wat je allemaal
moest doen als alle wissels op het CS dienst weigerden. Iets wat ik me
goed herinner op het stationsplein in het verleden. Die bijzondere
wissels met de gewrichten zaten op niet-courante plekken. Ik heb ze
nooit geteld maar hoeveel elektrische wissels zou het GVB voor de tram
hebben?
VERVOLG DIASHOW: DE BOLKOPPEN VAN
TOM MULDER
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
Lees ook:
Werken aan de weg elders op deze site >>
 laat een berichtje achter |
