|
Tramcolumn
65
NIEUWE SCHAKELKASTEN
(060610)
door Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl
Een tram en busbedrijf als het GVB is
vanzelfsprekend altijd in ontwikkeling. Steeds maar verandert er van
alles. Zijn het de ene keer de ‘vervoersbewijzen‘, die dankzij de
gestegen tarieven er voor zorgden, dat kaartjes soms wel 3 cent! duurder
werden. De andere keer waren het hele trams en bussen of delen ervan.
Dan waren het weer de tram of buslijnen, die tijdelijk of definitief
veranderden. Soms ook werden er mensen vervangen, terwijl tramhobbyisten
eigenlijk altijd willen, dat er niets verandert. Want al die voor hen
herkenbare details hebben er voor gezorgd, dat zij met de hobby zijn
begonnen.
foto uit 1934
Ik kan mij nog goed herinneren, dat op de
hoge blauwen van lijn 3 de ouderwetse schakelkasten werden vervangen
door de toen nieuwe Kiepekasten. Dat was bijvoorbeeld op de dag, dat ik
op de beruchte 453 in de Marnixstraat meereed naar het Marnixplein. Op
weg dus naar dat hevige ongeval. Echt waar! Kiepe was de fabrikant van
de nieuwe schakelkasten. Je keek je ogen uit naar die fantastisch grote
schakelwielen, die nu, het maakte niet uit of de bestuurder zat of
stond, werden gebruikt. Naast het schakelwiel bevond zich een kleine
wijzer, die de schakelingen van de bestuurder weergaf.
De bewegingen met de nieuwe, grote schakelwielen werden daardoor een
stuk groter. Traditionele schakelkasten op Amsterdamse trams waren er
destijds in twee uitvoeringen. Die uitvoeringen werden door de
bestuurder bepaald, voordat de rit begon. Afhankelijk of hij zat (met
het ronde schakelwieltje) of stond (met de schakelkruk).
|
Toen de Kiepekasten kwamen, kwamen die voor de hoge blauwen en sommige lage
blauwen, de 416-435. De andere lage blauwe wagens kregen nu
Siemens-kasten. Met schakelwielen van zwart bakeliet. In de CW stond
jarenlang zo’n Siemenskast, die voor heel andere doeleinden werd
gebruikt. Namelijk om een traverse te transporteren. Ik had moeite mijn
handen thuis te houden. Ik herinner me ook, dat gedurende koude
winterdagen over de ouderwetse koperen draairemmen op de grootbordessers
door bepaalde bestuurders een sok werd getrokken. Ik neem aan, dat die
sok ervoor zorgde, dat ze geen koude handen zouden krijgen. Zou de vrouw
van een bestuurder ‘ s ochtends een schone sok voor de rem hebben
klaargelegd? Over de vervanging van de 80 schakelkasten van de blauwe
wagens zal zeker enkele maanden zijn gedaan, denk ik. En er zal zeker
een briefje voor elke bestuurder zijn neergelegd, dat zij met de nieuwe
schakelkasten rekening moesten houden. Als ik erover nadenk: is de
nieuwe schakelkast op de 453 misschien de oorzaak geweest van de zware
aanrijding, omdat de bestuurder anders had moeten schakelen?
|
foto uit 1934
|
|
Het duurde gewoon met de nieuwe schakelkasten langer om het
remgebied op de schakelkast te bereiken? In een destijds verschenen
rapport van een overheidsinstelling over de oorzaak van de klap
stond doodleuk, dat het de schuld was van de vrachtwagenchauffeur.
Een ding weet ik nu nog zeker en dat is dat de vrachtwagen bijna
helemaal het Marnixplein was
gepasseerd op het moment van de botsing. Trek uw conclusie! We zullen
het antwoord op die vraag officieel nooit weten.
|
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
 laat een berichtje achter |
