Bijdragen van Tom Mulder
Geheugen van de Amsterdamse tram

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

Tramcolumn 65

Share |

NIEUWE SCHAKELKASTEN (060610)
door Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl

Een tram en busbedrijf als het GVB is vanzelfsprekend altijd in ontwikkeling. Steeds maar verandert er van alles. Zijn het de ene keer de ‘vervoersbewijzen‘, die dankzij de gestegen tarieven er voor zorgden, dat kaartjes soms wel 3 cent! duurder werden. De andere keer waren het hele trams en bussen of delen ervan. Dan waren het weer de tram of buslijnen, die tijdelijk of definitief veranderden. Soms ook werden er mensen vervangen, terwijl tramhobbyisten eigenlijk altijd willen, dat er niets verandert. Want al die voor hen herkenbare details hebben er voor gezorgd, dat zij met de hobby zijn begonnen.


foto uit 1934

Ik kan mij nog goed herinneren, dat op de hoge blauwen van lijn 3 de ouderwetse schakelkasten werden vervangen door de toen nieuwe Kiepekasten. Dat was bijvoorbeeld op de dag, dat ik op de beruchte 453 in de Marnixstraat meereed naar het Marnixplein. Op weg dus naar dat hevige ongeval. Echt waar! Kiepe was de fabrikant van de nieuwe schakelkasten. Je keek je ogen uit naar die fantastisch grote schakelwielen, die nu, het maakte niet uit of de bestuurder zat of stond, werden gebruikt. Naast het schakelwiel bevond zich een kleine wijzer, die de schakelingen van de bestuurder weergaf.
De bewegingen met de nieuwe, grote schakelwielen werden daardoor een stuk groter. Traditionele schakelkasten op Amsterdamse trams waren er destijds in twee uitvoeringen. Die uitvoeringen werden door de bestuurder bepaald, voordat de rit begon. Afhankelijk of hij zat (met het ronde schakelwieltje) of stond (met de schakelkruk).

 

Toen de Kiepekasten kwamen, kwamen die voor de hoge blauwen en sommige lage blauwen, de 416-435. De andere lage blauwe wagens kregen nu Siemens-kasten. Met schakelwielen van zwart bakeliet. In de CW stond jarenlang zo’n Siemenskast, die voor heel andere doeleinden werd gebruikt. Namelijk om een traverse te transporteren. Ik had moeite mijn handen thuis te houden. Ik herinner me ook, dat gedurende koude winterdagen over de ouderwetse koperen draairemmen op de grootbordessers door bepaalde bestuurders een sok werd getrokken. Ik neem aan, dat die sok ervoor zorgde, dat ze geen koude handen zouden krijgen. Zou de vrouw van een bestuurder ‘ s ochtends een schone sok voor de rem hebben klaargelegd? Over de vervanging van de 80 schakelkasten van de blauwe wagens zal zeker enkele maanden zijn gedaan, denk ik. En er zal zeker een briefje voor elke bestuurder zijn neergelegd, dat zij met de nieuwe schakelkasten rekening moesten houden. Als ik erover nadenk: is de nieuwe schakelkast op de 453 misschien de oorzaak geweest van de zware aanrijding, omdat de bestuurder anders had moeten schakelen?


foto uit 1934
 

Het duurde gewoon met de nieuwe schakelkasten langer om het remgebied op de schakelkast te bereiken? In een destijds verschenen rapport van een overheidsinstelling over de oorzaak van de klap stond doodleuk, dat het de schuld was van de vrachtwagenchauffeur. Een ding weet ik nu nog zeker en dat is dat de vrachtwagen bijna helemaal het Marnixplein was gepasseerd op het moment van de botsing. Trek uw conclusie! We zullen het antwoord op die vraag officieel nooit weten.

Eventuele fouten voorbehouden (red.)

 
<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

omhoog

laat een berichtje achter

 

Bezoekersteller

eXTReMe Tracker