Bijdragen van Tom Mulder
Geheugen van de Amsterdamse tram

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

Tramcolumn 56

Share |

SPOREN ZOEKEN (050410)
door Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl

Echte Amsterdammers weten dat er op verschillende plaatsen in de Amsterdamse bestrating nu en in het verleden ongebruikte en vaak ingekorte stukjes tramrails liggen of lagen. Tramrails, gebruikt en ongebruikt, hadden voor mij als kind al iets magisch. Wat destijds nog de meeste indruk maakte, waren de stukjes tramrails op het Haarlemmerplein, de Brouwersgracht en de Korte Marnixstraat.

Niet de rails op het Haarlemmerplein van de voormalige lijn 12, waar we in 1955 met groot verdriet afscheid van moesten nemen. Nee, het gaat hier om de rails naar de voormalige remise aan de Brouwersgracht. Hier naartoe lagen inderdaad nog bochtige stukjes rails op het Haarlemmerplein en de Brouwersgracht. Het gebruik van deze rails was al voor de 2e wereldoorlog gestopt. Van de lijn 12-rails op de Haarlemmerdijk en de Haarlemmerstraat heb ik nog nachtmerries, omdat ik altijd vreesde daar met de fiets in te verzeilen.
Maar wat dacht je van de bocht op de Rozengracht naar de Marnixstraat van de voormalige lijn 14. Nu we toch in deze hoek van de stad verkeren, intrigeerden me de rails in de bruggen ter hoogte van de Markthallen, die nog nooit werden gebruikt.


Ongebruikte rail in de Haarlemmer Houttuinen
foto Google StreetView

Maar ook de sporen in de Borgerstraat hadden iets magisch. Helemaal toen lijn 3 daar plotseling verscheen met onder meer drie-assers, toen door het Bloemencorso van 1961 op de Overtoom lijn 3 dus was gescalpeerd. Trams in de Borgerstraat, het leek wel een mooie droom. Toen lijn 14 nog niet was herboren, vond ik de sporen rond het Paleis op de Dam al spannend. Net zoals de lus bij de Bijenkorf, die ik in de jaren ‘60 een keer zag gebruiken.


Derde rail nog steeds in de brug van de Nassaukade - De Clercqstraat ter herinnering aan aan de Haarlemse tram
foto Google StreetView

Als je de sporen van lijn 12 noemt, kan lijn 11 vanzelfsprekend niet ontbreken. Dan heb ik het natuurlijk over de Prins Hendrikkade, de Geldersekade en de Jodenbreestraat. Aan het eind van de 50-er jaren heb ik bij de intocht van Sinterklaas, waar ik met een vriendinnetje was gaan kijken, nog trams van de lijnen 5 en 9 zien rijden op de Prins Hendrikkade.


Het thans in de Nieuwe Amstelstraat, ter hoogte van het Joods Historisch Museum, aanwezige ‘tramspoor’ is nimmer als zodanig in gebruik geweest. Het vormt slechts een herinnering aan het spoor dat daar vroeger lag. Tot 17 september 1961 reden er de lijnen 5 en 9 en sinds die datum nog slechts lijn 9 die er op 9 mei 1967 ook verdween.
foto
Jos Wiersema

Op het J.D.Meijerplein lagen ook bochten, die ik spannend vond. Ze werden nooit meer gebruikt. Maar zelfs rails, die wel werden gebruikt, maar in het trottoir lagen, hadden mijn ongewone belangstelling. Zoals de sporen in de Van Limburg Stirumstraat van lijn 10. Ook bogen, die er nu niet meer zijn, vind ik buitengewoon interessant, zoals de sporen van de Bilderdijkstraat naar de Kinkerstraat, waar lijn 23 gebruik van maakte. In de buurt lagen de bogen van de Bilderdijkstraat naar de de Clercqstraat, waar lijn 17 in de 50-er jaren overheen reed. Ik wil niet zeggen, dat ik verslaafd ben aan tramsporen, maar de Jan Pieter Heijestraat had ook mijn buitengewone belangstelling. Ik zie nog zo een omgelegde enkelgelede lijn 1 van de Jan Pieter Heijestraat de Kinkerstraat indraaien. Het Stadionplein had natuurlijk de speciale rails voor de voetbaltrams. Rond het Centraal Station vond je nog overal de restanten van de rails van onder meer lijn 22.
Het meest intrigerende vond ik de tramrails op de Prins Hendrikkade langs het Victoria Hotel met tram op een videoband met opnamen uit de 20-er jaren. Maar ook de rails langs de Amstel en de Weesperzijde waren legendarisch, omdat zij vaak in de kinderkopjes lagen. We herinneren ons al deze voormalig gebruikte Amsterdamse rails en daarom mogen we natuurlijk de sporen van de Haarlemse tram natuurlijk nooit vergeten. Alleen al vanwege de kleine spoorbreedte van 1000 millimeter.

Eventuele fouten voorbehouden (red.)

 
<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

omhoog

laat een berichtje achter

 

Bezoekersteller

eXTReMe Tracker