|
Tramcolumn
18
Over lijnkleuren
(300609)
door Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl
Als je niet op de hoogte bent van de lijnkleuren weet
je waarschijnlijk bijvoorbeeld niet, dat lijnkleur van lijn 3 geel is. En
dat kleur van lijn 13 * wit is. En dat lijn 1 twee kleuren heeft, die
diagonaal worden weergegeven: groen en geel. Als ‘normale’ Amsterdammer
wist je natuurlijk destijds niet, dat het bijhouden van de juiste
kleuren in de koplantaarns een heidens karwei voor de medewerkers in de
remises moet zijn geweest.
Want het GVB maakte gebruik van glazen kleurenplaten,
soms in latere jaren ook waren ze van plastic, om deze kleuren weer te
geven, zodat ze in het donker goed zichtbaar waren. Want achter de
glaasjes bevond zich een gloeilamp. En er was ook nog een schema om deze
kleurenplaten met het lijnnummer weer te geven. Rechts voorop de
tramwagen kwam het lijncijfer en links voorop de lijnkleur. Op het
andere, tweede vlak van de koplantaarn volgde dan de kleur of het
cijfer. In de Remise Havenstraat, maar ook in de Remise Lekstraat
stonden al die kleurenplaten netjes langs de muur opgesteld. Tijdens de
tweede wereldoorlog waren sommige van deze platen soms van zink met
kleine gaatjes, die het licht konden doorlaten. Ik vroeg me in de 60-er
jaren ook altijd af of die lijnkleurglaasjes nooit braken. En of het
niet een heidens werk was al die glaasjes op de juiste plek neer te
zetten. Helemaal als materieel moest worden verwisseld, bijvoorbeeld
voor een bezoek aan de CW, was het helemaal veel werk. Of wanneer het
materieel van lijn 10 plotseling op lijn 9 of lijn 24 moest rijden
vanwege een voetbalwedstrijd. Na een dag moest alles weer worden
teruggezet. Ook hier hebben de lijnfilms in zowel de drie-assers als de
gelede wagens een heleboel werk bespaard. Tijdens dit werk voor de
koplantaarns werd er in de remises gebruik gemaakt van houten ladders.
Vooral het verwisselen van de kopborden had veel
inspanning nodig; de zijborden hadden minder inspanning nodig. Toen de
winterdienstregeling van 1963 inging, waren er voor veel lijnen niet de
juiste bordjes voorhanden. Zij volgden na enkele dagen. Het gold in het
bijzonder voor de lijnen 1, 2 en 24. Toen later eens werd besloten om de
453 op lijn 17 naar Osdorp te laten rijden, waren de bordjes er dik op
tijd. Alleen was de 453 de tweede dag weer verdwenen en kwam nooit meer
terug. Toen ik, rond 1958, met een vriendje een keer naar de CW mocht,
omdat zijn oom daar werkte, had deze voor mij een lijn 12-koersbord
bewaard!
VERVOLG DIASHOW: DE BOLKOPPEN VAN
TOM MULDER
Zoals we elders op deze site kunnen lezen, was de geschiedenis
van de lijnkleurenglaasjes lang geleden begonnen. Aan het begin van de
20e eeuw. Toen de gelede wagens kwamen kon je aan de grootte van de
kleuren zien, dat het GVB deze kleuren heel belangrijk vond. Hun
oorsprong hadden ze, omdat veel Amsterdammers aan het begin van de 20e
eeuw niet konden lezen. Enkele jaren geleden werden ze ook op de
metrolijnen geďntroduceerd. Alleen niet in de afmetingen van de gelede
trams uit de vorige eeuw.
* Lijn 13 heeft inderdaad 'wit' als
lijnkleur. Maar moest in de koplantaarns de blauwe rand toevoegen
vanwege de verkeerswet. Anders leek het 's avonds een normale witte
lantaarn. Je kon vroeger ook duidelijker zien, dat de kleur wit was toen
de grote kopkoersborden en de zijkoersborden nog helemaal wit waren.
Kijk maar op de lijn 13-foto's.Tegenwoordig zijn deze details er niet
meer. We moeten het nu doen met een kleine afbeelding in de
richtingfilm.
Meer over
lijnkleuren >>
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
 laat een berichtje achter |
