Bijdragen van Tom Mulder
Geheugen van de Amsterdamse tram

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

Tramcolumn 127

Share |

NIEUWE EN VERDWENEN TRAMRAILS (180911)
door en met foto's (tenzij anders vermeld)van Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl

In de loop van de jaren zijn er vele kilometers nieuwe tramrails en bovenleiding in Amsterdam bijgelegd en bij gehangen en werden er ook opgeruimd. Natuurlijk zijn de moderne baanvakken naar Slotermeer, Osdorp, Slotervaart, Geuzenveld, Buitenveldert/Amstelveen en IJburg het belangrijkst door de grote lengte en de mooie uitvoering van deze eigentijdse lijnen.


Sloterdijk
vergroot

Heemstedestraat
vergroot

We moeten vanzelfsprekend de opvallende lengte van de nieuwste lijn 1-rails naar De Aker niet onderschatten. In de ‘rustige’ GVB-tijd, in de 60s, was daar de nieuwe lus bij het CS langs de Sint Nicolaaskerk en over de Kamperbrug. Het (1962) Osdorpverhaal is natuurlijk de grote succesvolle Amsterdamse tramstory van de 20e eeuw. De Cornelis Lelylaan, Meer en Vaart en Tussenmeer werden bijna een GVB’tje op zich die ik mocht ‘helpen aanleggen’ met de SL 3 en 4, de slijpwagens. Zeker toen later nog meer lijnen naar het verre Osdorp gingen rijden. Als we iets dichterbij in de tijd teruggaan, mogen we de nieuwe sporen in de verlengde Jan Evertsenstraat, de Jan Tooropstraat en de Burgemeester Roellstraat zeker niet vergeten.


Paulus Potterstraat
vergroot

achterterrein remise Havenstraat
vergroot

Lijn 2 zorgde voor extra rails in de Heemstedestraat, op de Plesmanlaan en de Johan Huizingalaan op weg naar de Louwesweg en naar Nieuw Sloten. Als toetje volgden nog de nieuwe lijnen 2 en 5-rails in de binnenstad in de Paulus Potterstraat en de Hobbemastraat. Als we twee fracties verder terugblikken zijn er in 1954 vele kilometers rails bijgekomen voor lijn 13 op de Bos en Lommerweg, de Burgemeester de Vlugtlaan en de Slotermeerlaan. Ik denk, dat de aardbol bijna ging kantelen door het gewicht van de vele rails, die in de 80-er jaren op de kilometerslange Admiraal de Ruyterweg, de Bos en Lommerweg en op Station Sloterdijk (oud) en Station Sloterdijk (nieuw) werden gelegd. In oost werd het een mega tramfeestje door de stijlvolle verlenging van lijn 10 via de Sarphatistraat en de Czaar Peterstraat naar de eilanden. Oost werd daarnaast getrakteerd op de herlegde sporen op de Insulindeweg en de verlenging naar het Flevoparkbad.


De Akersingel
vergroot

De Akersingel
vergroot

Lijn 9 was aan de beurt toen trams gingen rijden naar het daarvoor sinds lange tijd tramloze Diemen. Daarnaast verschenen er natuurlijk rails naar de Hoofdwerkplaats Tram op de Provincialeweg. Waarover nu nog geen lijntrams rijden, maar de dag is nog niet voorbij. In zuid verschenen er rails voor de lijnen naar de VU, waar ook nog een deel bijkomt door verlegging van het eindpunt. In het centrum was het raak door het opvallende en stijlvolle sneltrambaanvak van lijn 26 naar IJburg. En daarbij zijn er natuurlijk ook nog de lijn 26-opstelsporen. Enkele jaren daarvoor waren daar de rails voor de verlenging van lijn 4 naar Station Zuid aan de beurt. In de Remise Havenstraat kwamen er, niet zo zichtbaar voor niet-GVB-ers, erg veel rails bij. Eerst door de aanleg van de openluchtremise en later door een grote uitbreiding van de opstelsporen aan de achterkant van het remiseterrrein.


Stationsplein
vergroot

Meer en Vaart
vergroot

Waar zouden de volgende netuitbreidingen plaatsvinden? Wij babbelen hier gezellig over de nieuwe Amsterdamse tramrails. De vele nieuwe kilometerslange Amsterdamse metrosporen onder en boven de grond mogen zeker niet worden vergeten. Daar rijden jammer genoeg geen echte trams. Dat geldt trouwens ook voor de Haarlemmer Houttuinen waar tussen het Singel en het Haarlemmerplein veel rails werden gelegd en nooit gebruikt door uitgelekte metroplannen. Na nieuwe rails waren er uiteraard ook oude vervallen en verdwenen baanvakken. Zonder in beide gevallen 100% volledig te zijn. In de binnenstad vervielen de rails op de Brouwersgracht + remise en de Prins Hendrikkade op weg naar en op de eilanden. Dat geldt ook voor de rails in de Van Swindenstraat, die vervielen door het omhoog brengen van de NS-sporen in oost en de gevolgen daarvan. Plus het kringspoor rond het CS verdween waar nog lijn 22 reed en eerder ook andere lijnen.


Pieter Calandlaan
vergroot

Meer en Vaart
vergroot

Als we in west verder gaan, denkt iedereen onmiddellijk aan het verdwenen enkelsporige en dubbelsporige baanvak van lijn 18 naar Sloterdijk en op het Nassauplein. Gevolgd door het gedeeltelijk dubbelsporige en enkelsporige baanvak van lijn 12 in de Spaarndammerbuurt en op de Haarlemmerstraat, -dijk en -plein. Dubbelsporig of enkelsporig was ook van toepassing op lijn 11 op de Geldersekade, in de Jodenbreestraat en op de Insulindeweg, in de Soembawastraat en de Javastraat. En ook dubbel- en enkelsporig was het vervallen baanvak van lijn 5 naar het Amstel Station via de Weesperstraat. Maar ook de Wibautstraat, de Amsteldijk en de Weesperzijde kwamen te vervallen als pittige tramstraten. Hetzelfde geldt voor een klein deel van de lijn 10-sporen in de Molukkenstraat met de voormalige eindlus. De gehele Remise Nieuwe Achtergracht, ter hoogte van de Roetersstraat, werd verleden tijd en verdween totaal. Net zoals de ex-eindpuntlus van lijn 24.


achterterrein remise Havenstraat
vergroot

Cornelis Lelylaan (Meer en Vaart)
vergroot

Nu we toch in die buurt zijn, mogen we de opgeheven sporen in de Vaartstraat niet vergeten en elders in Amsterdam-centrum de Bakkerstraat en de Bijenkorflus. Plus de verdwenen korte opstelsporen naast het Concertgebouw. Tot slot noem ik nog het verdwenen GVB-baanvakje naar het legendarische Bellamyplein (plus kinderspeelplaats), waar eens, bijna 110 jaar geleden, een deel van het GTr/GVB-leven begon en in stand werd gehouden. En helaas verdwenen de NZH-smalspoorrails op de Haarlemmerweg, de Admiraal de Ruyterweg, in de De Clercqstraat en in de Spuistraat. In noord verdwenen de rails naar Monnikendam, Edam en Volendam en voor de tweede wereldoorlog naar Purmerend en verder. Het kon niet op met al die tramrails en trams in Amsterdam en omstreken. Terwijl ook weer in de 50-er en 60-er jaren het einde van het tramtijdperk regelmatig werd verwacht en dat het niet lang meer zou duren met al die trams......Dus we moeten opschieten!

Eventuele fouten voorbehouden (red.)

 
<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

omhoog

laat een berichtje achter

 

Bezoekersteller

eXTReMe Tracker