LETTERLIJNEN (280610)
door Tom Mulder - tommulder@amsterdamsetrams.nl

Op deze site met meestal historische foto’s en stories over het Gemeente Vervoer Bedrijf geven we soms ook aandacht aan de bussen en buslijnen van het GVB. Tramfanatici mochten in de jaren ‘60 op straffe van ernstige lijfstraffen niet over bussen praten. Omdat de critici niet in de buurt zijn, doen we het vandaag toch. We blikken terug op die boeiende 60-er jaren toen alles mogelijk was. Net als nu.

Uiteraard bestonden alle beschreven buslijnen al langer en natuurlijk voordat de 60-er jaren begonnen met ouder materieel. We beginnen met buslijn D van het Amstelstation naar Oost met 250-ers. Ik had het onlangs als eens over de lijnen E en F, die samen lijn 15 werden. Lijn F reed toen met succes met de serie 200-224, 225-244. Lijn E deed het net zo goed met de 250-ers, de zogenaamde ’tikkers’. Een miniversnellingshandle bevond zich aan de stuurkolom.

Toen lijn 15 beide trajecten ging bedienen, kwamen op het hele traject de 200-en in dienst. De buschauffeurs reden op deze bussen, leek het, met het grootste gemak door de zeer gemakkelijke bediening van onder meer het eenvoudige versnellingspookje en de stuurbekrachtiging. De 200-en zullen die jaren heel wat kilometers hebben gemaakt. Alfabetisch komen we dan bij buslijn G terecht. Lijn G ging naar Sloten en werd later lijn 29. Eerst waren er de 158-ers, opgevolgd door de 1-20-ers.

Later kwam de hele Garage Westverzameling aan de beurt. Zelfs de 71-ers en de 188-ers. Nou heb ik het nog niet eens over de van de NZH gehuurde 5600-en. Lijn H was ook bijzonder. Eerst met onder meer de bijzondere eenling de 54. Een zogeheten trambus, eigenlijk ooit bedoeld voor de Leidsestraat. Tijdens de oorlog is een ingegraven tweede exemplaar kwijtgeraakt. Lijn K was ook apart. Daar kon je voor 1 cent van het Stationsplein naar de Ruyterkade c.s. De busbestuurder had op zijn betaaltafeltje een betaalbus,.waar je, heel zichtbaar, die cent in moest stoppen. Eerst reed lijn K met de 158-ers, later met de 1-20-ers. Als gebruiker van lijn L, voorheen tramlijn 18, had ook deze lijn mijn voorkeur, eerst weer met de 158-ers. Opgevolgd door de nieuwere series.

Lijn M was een in Oost opererende buslijn, ooit de opvolger van tramlijn 19, die later weer buslijn 6 werd. Dan was er tenslotte nog buslijn P, die zich, leek het, nauwelijks in de binnenstad durfde te vervoegen. Lijn P ging van de westelijke havens via het CS naar de oostelijke havens en terug. En er zat bijna nooit een hond in de bus en lijn P ging door buurten waar je ook niemand op straat zag. Het was een opvallend lange, bijna toeristische buslijn. Je keek je ogen uit.

Natuurlijk moet Amsterdam-Noord in dit verhaaltje ook aan de beurt komen. Het was, voordat de IJtunnel klaar was, een geisoleerd bedrijfje met een kleine garage en meestal het oudste materieel van de stad op de lijnen A,B en C. Maar in Noord zag je ook de typische, ouderwetse Enhabobussen. Toen de IJtunnel eenmaal klaar was, was Noord, zoals we het kenden ook een beetje voorbij en leefde niet langer een geïsoleerd bestaan. Toen waren de letterlijnen al lang weer verleden tijd en breidde het lijnnet van het GVB zich gestadig uit. Met de steeds maar toenemende uitbreidingen van het lijnennet zou destijds het alfabet zeker niet toereikend geweest zijn.

Eventuele fouten voorbehouden (red.)

 

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

laat een berichtje achter