|
Tramcolumn
168
VAN GEWONE LIJNEN VIA
VOETBALLIJNEN TOT FANTASIELIJNEN (130812)
Foto's van Tom Mulder
tenzij anders vermeld
tommulder@amsterdamsetrams.nl
In de 60s vroegen
wij nu en dan aan bestuurders van de gelede trams of ze de lijnfilm even
wilden verdraaien voor een foto, zodat wij heel enthousiast naar de
magische lijncijfers 6 en 23 en hun lijnkleuren konden loeren. En
fotograferen. Het leek bijna niet echt. Die fantastische lijncijfers,
die wel een belofte met zich mee leken te dragen.
Een sensationele foto uit 1958 van een drie-asser
op lijn 23
(De dag, dat de foto van de
3-asser op lijn 23 werd gemaakt in 1958 was de laatste dag, dat tramlijn
23 bestond en de enige 3-asserdag. Daarvoor reden alleen oude AEG-ers)
Natuurlijk niet
beseffend, dat lijn 6 in een volgend decennium rustig door Amsterdam zou
razen. 6 en 23 waren door het GVB bij het vervaardigen van de lijnfilms
toegevoegd omdat in de 50s beide lijnen functioneerden als zondagse
voetballijnen. Eén uit oud-west (Zoutkeetsgracht) en één uit oost (Insulindeweg).
Toen beide lijnen sinds 1959 niet meer naar het Olympisch Stadion
tramden, waren de lijnfilms met 6 en 23 al standaard in elke nieuwe
gelede en iedere drieasser. Tot 1944 hadden beide tramlijnen een normaal
bestaan gehad.
“Tramtrossen” zijn in de oorlogsjaren en ook nog na
1945 een vertrouwd verschijnsel geworden. Bijwagen 824 en een Utrechtse
motorwagen als lijn 23 op de Overtoom, 1943.
Collectie Ab van Donselaar
Lijn 23 leek voor de tweede wereldoorlog nog een erg
serieuze tramlijn. In de 50s kan ik me voetballijn 23 nog wel
herinneren, omdat deze lijn met de aller-oudste niet goed ingetuigde
AEG-ers reed, behalve het laatste jaar van haar bestaan 1958, want toen
waren er als een wonder de goed ingetuigde drie-assers. De oude AEG-ers
draaiden op zondag bijvoorbeeld piepend en hevig rammelend van de
Bilderdijkstraat de Kinkerstraat in.
Lijn 6 met de 444 in de Stadionstraat
De beide conducteurs van het lijn
23-stel moesten handmatig de wissels om en terugzetten. Er volgde nog
zo’n handwissel bij de afslag in de Kinkerstraat met de Jan Pieter
Heijestraat en op de Overtoom waar lijn 23, ook niet geruisloos, in en
terugdraaide. Al eerder was ik lijn 23 ook al tegengekomen vanwege
zondagse wandelingen langs de lijn 23-route naar mijn grootouders. De
teleurstelling was groot toen, aan het eind van de 50-er jaren, 23 ging
prijken op de koppen en staarten van de Kromhout-omvormers vanaf het
Surinameplein naar Slotervaart-zuid en later naar Osdorp.
Lijn 23 met de
344 in de Stadionstraat
De enige
overeenkomst met de gelijknamige tramlijn was het latere eindpunt de
Stadionstraat, waar toevallig beide vervoersvormen in latere jaren
eindigden. 23 werd een drukke buslijn waar de volgende vaste bustypes in
de loop van de jaren verschenen. De omvormers, de bordbussen 158-187-ers
en de 1-20-ers, de 110-149-ers, de 200-244 en de standaards. Plus hun
moderne opvolgers. Lijn 6 keerde als een soort verrassing van hogerhand
terug (met behulp van tramgeleerden, die het lijncijfer ‘bedachten’)
toen de metro ging rijden. Het Weesperplein moest een belangrijk
overstappunt worden toen lijn 6 de Plantage Parklaan en later het
Muiderpoort Station en het Javaplein met de Stadionstraat ging
verbinden. Waar ik me iets bij kan voorstellen.
Lijn 23 met de
1265 in de Stadionstraat
Lijn 6 leek ook
succesvoller toen hij steeds maar langer werd. Maar schijn bedroog! Lijn
6 werd het slachtoffer van inkortingen, zowel de route als de uren. Lijn
6 reed zelfs kort, als proef, naar het CS!! De frequentie werd steeds
slechter. Tot zelfs één tram in de 30 minuten in de avonduren en in het
weekend! Ongehoord. Daardoor kwam het einde in zicht. Van de stoere lijn
6 van de 70-er, 80-er en 90-er jaren bleef maar weinig over. Sommige
tramlijnen lijken het eeuwig uit te houden. Andere lijnen werden
meerdere malen ingesteld met hetzelfde lijncijfer. Maar vaak zonder
succes. Zoals 6, 12, 15 en 19. Andere lijncijfers, zoals 1, 2, 3, 4,
7,9, 10, 13, 16, 24 en 25 houden het daarentegen veel langer uit. Lijn
10 is de Amsterdamse kampioen in deze rij van langdurig bestaande
tramlijnen. Hij bestaat nu bijna 112 jaar. Ik kan me de eerste dag nog
heel goed herinneren............Een 10 voor lijn 10!
Eventuele fouten voorbehouden
(red.)
 laat een berichtje achter |
