Bijdragen van Tom Mulder
Geheugen van de Amsterdamse tram

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

Tramcolumn 168

Share |

VAN GEWONE LIJNEN VIA VOETBALLIJNEN TOT FANTASIELIJNEN (130812)
Foto's van Tom Mulder tenzij anders vermeld
tommulder@amsterdamsetrams.nl

In de 60s vroegen wij nu en dan aan bestuurders van de gelede trams of ze de lijnfilm even wilden verdraaien voor een foto, zodat wij heel enthousiast naar de magische lijncijfers 6 en 23 en hun lijnkleuren konden loeren. En fotograferen. Het leek bijna niet echt. Die fantastische lijncijfers, die wel een belofte met zich mee leken te dragen.


Een sensationele foto uit 1958 van een drie-asser op lijn 23
(De dag, dat de foto van de 3-asser op lijn 23 werd gemaakt in 1958 was de laatste dag, dat tramlijn 23 bestond en de enige 3-asserdag. Daarvoor reden alleen oude AEG-ers)

Natuurlijk niet beseffend, dat lijn 6 in een volgend decennium rustig door Amsterdam zou razen. 6 en 23 waren door het GVB bij het vervaardigen van de lijnfilms toegevoegd omdat in de 50s beide lijnen functioneerden als zondagse voetballijnen. Eén uit oud-west (Zoutkeetsgracht) en één uit oost (Insulindeweg). Toen beide lijnen sinds 1959 niet meer naar het Olympisch Stadion tramden, waren de lijnfilms met 6 en 23 al standaard in elke nieuwe gelede en iedere drieasser. Tot 1944 hadden beide tramlijnen een normaal bestaan gehad.


“Tramtrossen” zijn in de oorlogsjaren en ook nog na 1945 een vertrouwd verschijnsel geworden. Bijwagen 824 en een Utrechtse motorwagen als lijn 23 op de Overtoom, 1943.
Collectie Ab van Donselaar

Lijn 23 leek voor de tweede wereldoorlog nog een erg serieuze tramlijn. In de 50s kan ik me voetballijn 23 nog wel herinneren, omdat deze lijn met de aller-oudste niet goed ingetuigde AEG-ers reed, behalve het laatste jaar van haar bestaan 1958, want toen waren er als een wonder de goed ingetuigde drie-assers. De oude AEG-ers draaiden op zondag bijvoorbeeld piepend en hevig rammelend van de Bilderdijkstraat de Kinkerstraat in.


Lijn 6 met de 444 in de Stadionstraat

De beide conducteurs van het lijn 23-stel moesten handmatig de wissels om en terugzetten. Er volgde nog zo’n handwissel bij de afslag in de Kinkerstraat met de Jan Pieter Heijestraat en op de Overtoom waar lijn 23, ook niet geruisloos, in en terugdraaide. Al eerder was ik lijn 23 ook al tegengekomen vanwege zondagse wandelingen langs de lijn 23-route naar mijn grootouders. De teleurstelling was groot toen, aan het eind van de 50-er jaren, 23 ging prijken op de koppen en staarten van de Kromhout-omvormers vanaf het Surinameplein naar Slotervaart-zuid en later naar Osdorp.


Lijn 23 met de 344 in de Stadionstraat

De enige overeenkomst met de gelijknamige tramlijn was het latere eindpunt de Stadionstraat, waar toevallig beide vervoersvormen in latere jaren eindigden. 23 werd een drukke buslijn waar de volgende vaste bustypes in de loop van de jaren verschenen. De omvormers, de bordbussen 158-187-ers en de 1-20-ers, de 110-149-ers, de 200-244 en de standaards. Plus hun moderne opvolgers. Lijn 6 keerde als een soort verrassing van hogerhand terug (met behulp van tramgeleerden, die het lijncijfer ‘bedachten’) toen de metro ging rijden. Het Weesperplein moest een belangrijk overstappunt worden toen lijn 6 de Plantage Parklaan en later het Muiderpoort Station en het Javaplein met de Stadionstraat ging verbinden. Waar ik me iets bij kan voorstellen.


Lijn 23 met de 1265 in de Stadionstraat

Lijn 6 leek ook succesvoller toen hij steeds maar langer werd. Maar schijn bedroog! Lijn 6 werd het slachtoffer van inkortingen, zowel de route als de uren. Lijn 6 reed zelfs kort, als proef, naar het CS!! De frequentie werd steeds slechter. Tot zelfs één tram in de 30 minuten in de avonduren en in het weekend! Ongehoord. Daardoor kwam het einde in zicht. Van de stoere lijn 6 van de 70-er, 80-er en 90-er jaren bleef maar weinig over. Sommige tramlijnen lijken het eeuwig uit te houden. Andere lijnen werden meerdere malen ingesteld met hetzelfde lijncijfer. Maar vaak zonder succes. Zoals 6, 12, 15 en 19. Andere lijncijfers, zoals 1, 2, 3, 4, 7,9, 10, 13, 16, 24 en 25 houden het daarentegen veel langer uit. Lijn 10 is de Amsterdamse kampioen in deze rij van langdurig bestaande tramlijnen. Hij bestaat nu bijna 112 jaar. Ik kan me de eerste dag nog heel goed herinneren............Een 10 voor lijn 10!

Eventuele fouten voorbehouden (red.)

 
<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

omhoog

laat een berichtje achter

 

Bezoekersteller

eXTReMe Tracker