Tramcolumn 131

BEUGELS, BUIZEN EN BUSSEN (171011)
door en met foto's (tenzij anders vermeld)van Tom Mulder - tommulder@amsterdamsetrams.nl

Nog nooit heb ik al die jaren er tramkenners over horen praten. En dit tramwonder vond destijds in de 60's toch gewoon plaats. Zonder dat we het ogenschijnlijk door hadden of daarvoor zelfs werden geïnformeerd of geraadpleegd. Als je naar de zwart-witfoto’s uit de 60s kijkt, zie je duidelijk dat de beugels op sommige blauwe wagens plotseling een stuk korter oogden.

Unionwagen 27 op de lijn Dam - Bilderdijkstraat - 1e Constantijn Huygensstraat. De begintijd van lijn 3. De foto is uit 1903.
Foto: familiealbum Guido Schouten

Die kortere beugels vielen me pas op toen ik vaker naar de foto’s keek vanwege het schrijven van deze stukjes. Je ziet bijvoorbeeld de lijncijfers daardoor op een andere plaats in de beugels zitten. Ze zitten dus hoger. Als je op nog oudere foto’s uit de jaren ’40 en ’50 kijkt, zie je dat de beugels heel veel langer waren. Iedere twee-asser had in zijn beugel een ijzeren kruis ter versteviging van de beugel. Voor de 50-er jaren hing in Amsterdam de bovenleiding ook veel hoger.

Daarom waren de beugels heel veel langer en vandaar dus de eerdere versteviging van de langere beugels met twee kruisen. Toen de bovenleiding veel lager, soms wel 25 cm, kwam te hangen verviel een van de beide verstevigingskruisen in de stroomafnemers. Toen voor de tweede wereldoorlog de bovenleiding dus veel hoger hing, stonden de beugels vaak bijna rechtovereind. In de 60-er jaren werden de beugels weer korter waarschijnlijk omdat de bovenleiding weer lager kwam te hangen. De stroomafnemers van de gelede wagens waren een stuk korter/kleiner. Als je deze stukjes leest, merk je dat er bij het GVB altijd heel veel te doen is geweest en dat geldt nog steeds. Maar niet altijd in die gebieden waarin de hobbyisten waren geïnteresseerd. Het opmerkelijke in de 60s waren ook de rubberen slangen, die rond 1962 om de achterste eenpotige stangen van de stroomafnemers van de 635-ers werden bevestigd.

Bij de opening van de nieuwe sneltramlijn 17 naar Osdorp kwamen de nieuwste grijze gelede wagens op deze lijn te rijden. Gelede wagen 643 op de Cornelis Lelylaan bij de halte Johan Huizingalaan op de openingsdag; 9 september 1962.
Foto: Tj.E. Swierstra.

Dat was om kortsluiting te voorkomen als zo’n stroomafnemer eventueel zou sneuvelen en het dak zou raken. Het zijn van die details waar hobbyisten niet onmiddellijk aan denken en ook interessant vinden. Iets anders, wat me ook altijd heeft geboeid, waren de wagennummers van de eerste serie kleine gelede trams, die eerst op de achterzijde in het midden van de trams waren geplakt. Een leuke plek. Ze werden naar links verplaatst omdat in het midden afwateringgootjes werden aangebracht. De koplampen van de eerste gelede trams waren eerst groter van formaat. Toen de tweede serie enkelgelede trams kwam (576-587), hadden die oorspronkelijk kleinere lampen, waarna ook de lampen van de eerste serie werden aangepast. De achterzijde van de enkelgelede wagens hadden (plus later ook nog de dubbelgelede wagens en de bijwagens) nog een grappige decoratie en dat waren de rode en uiterst gemakkelijke PTT-brievenbussen van de stationslijnen die op het CS werden geleegd. Een handige toenmalige PTT-service, die vanaf 1922 de Amsterdamse trams sierde en in 1971 kwam te vervallen.

Lijn 2 met bijwagen 888, op 27 augustus 1937 begonnen aan de volgende rit naar de Koninginneweg.
Fotograaf onbekend

Ik heb hard hollend achter een rijdende enkelgelede wel eens een brief proberen te posten (maar dat is me nooit gelukt!....) Een vraag, die me al meer dan 40 jaar bezighoudt is of ik als eenvoudige passagier mee mocht rijden met trams die naar de remise gingen? En moest ik de tram dan verplicht verlaten op de laatste halte voor de remises? Dus de eigenlijke vraag is of er ook een GVB-passagiersreglement bestaat waarin dit alles staat beschreven?

 

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

laat een berichtje achter