Bijdragen van Tom Mulder
Geheugen van de Amsterdamse tram

<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

Tramcolumn 111

Share |

NAOORLOGSE TRAMEINDPUNTEN (1)  (080511)
door en met foto's van Tom Mulder -
tommulder@amsterdamsetrams.nl

In drie decennia zijn bijna alle trameindpunten waar we mee opgroeiden verlaten en zijn deze eindpunten logischerwijze verder weg komen te liggen omdat Amsterdam steeds maar verandert en groter wordt. We beginnen natuurlijk bij lijn 1, die na de oorlog naar het Stadionplein reed, maar daarna als erg belangrijke lijn vanaf 1971 naar het Dijkgraafplein tramde en daardoor lijn 17 verjoeg. Inmiddels heeft die verhuizing zich min of meer gecorrigeerd in 2001 toen lijn 1 verder Osdorp werd ingestuurd en op De Aker belandde.

Lijn 17 keerde op dezelfde dag weer op het Dijkgraafplein terug. Lijn 2 ging ook verhuizen.Twee maal in zestien jaar. Eerst ging het van de rotonde van het Hoofddorpplein (voor trampassagiers gevaarlijk te bereiken vanwege al het verkeer) naar de Louwesweg. Dat was in 1975. 16 jaar later ging het dus verder westwaards en bereikte lijn 2, via een prachtig aangelegde baan, Nieuw-Sloten. Alle jonge lezers weten dat lijn 3 sinds 1951 naar de Planciusstraat ging en daar midden op straat op het linkerspoor stond, zonder vluchtheuvel. Vaak met wel drie lijn 3-en tegelijkertijd waar wij als baldadige peuters aan de bijwagenfluiten trokken.

Die standplaats werd later gewijzigd in een betere en veiliger plek aan de Zoutkeetsgracht. Aan de andere kant was er in de jaren ’80 een tijdelijk uitstapje naar het Flevopark. In 1989 keerde lijn 3 bij het Muiderpoort Station terug. Ook lijn 4 werd een dubbele stationslijn. Van het CS werd tot 1981 het Europaplein (eerst Westerscheldeplein) bereikt en later iets verder het Station Zuid/RAI. Dan het spectaculaire lijn 5-verhaal: het begon voor de oorlog met de erg lange lijn uit de Spaarndammerbuurt naar de Weesperzijde/Amstel Station. Na de oorlog werd lijn 5 meer dan gehalveerd toen alleen tussen het CS en het Amstel Station werd gereden.

Dat duurde maar 14 jaar toen lijn 5 het loodje legde vanwege de aanleg van de metro onder de Weesperstraat. Binnen 3 maanden was tramlijn 5 terug na vele klachten van de buurtbewoners van lijn 5. De Weesperstraat was nu geruild met de Utrechtsestraat! En lijn 5 reed slechts tijdens de spitsuren tot 1965 toen het definitieve lijn 5-einde kwam. Eerst met enkele blauwe wagens in het najaar van 1961. Na korte tijd kwamen ook weer de bijwagens. In 1978 kwam een andere bescheiden lijn 5 terug tussen het CS en Station Zuid. In 1990 werd de huidige bestemming Amstelveen bereikt en ontstond het gigantische passagiersaantal van 40.000 passagiers per dag.

We hebben al vele lijn 6-en beleefd! Na de oorlog was er de voetballijn uit Oost naar het Olympisch Stadion. Uiteraard alleen op voetbalzondagen, waarbij de ingezette twee-assers nauwelijks waren ingetuigd. In 1958 werd stadionlijn 6 opgeheven. Iedereen was verbaasd toen met de komst van de metro er ook tramlijnen bijkwamen waaronder lijn 6. Het Stadionplein kreeg nu een verbinding met de Plantage Parklaan. 3 jaar later werd lijn 6 verlengd tot het Muiderpoort Station. En leek daarmee het eeuwige tramleven te hebben. Maar een paar jaar later werd weer geeindigd op de Plantage Middenlaan.
Tussen 2002 en 2004 ging lijn 6 plotseling met een slechte frequentie naar het CS en niet meer naar het Stadionplein en later de VU. Dat werd weer gecorrigeerd. Maar wonderen bestaan soms niet. In 2006 kwam voor lijn 6 het definitieve einde. Lijn 7 leek een rustig en constant bestaan te leiden. Er was voor 1961 wel veel gebeurd, maar allemaal in dezelfde hoek van Amsterdam.

In 1961 werd door de metrobouw ‘tijdelijk’ de vervallen route van lijn 5 tussen het Weesperplein en het Amstel Station overgenomen. In 1989 verruilde lijn 7 het Mercatorplein voor het Bos en Lommerplein. In 2004 volgde Sloterpark, terwijl daarvoor korte tijd naar het Surinameplein werd getramd. Lijn 7 was eigenlijk gepland voor de Burgemeester de Vlugtlaan/metrostation maar de deelgemeente lag dwars. Hoe kun je het bedenken? Op 1 april 1905 was de eerste dag van lijn 8 van het CS naar de Weesperzijde. Na enkele routewijzigingen werd lijn 8 op 9 juli 1942 opgeheven. Het lijnnummer 8 zou in 1997 terugkeren maar door het oorlogsverleden werd dit op het laatste moment veranderd in lijn 20. Lijn 9 reed vanaf 1948 tot 1990 naar de Watergraafsmeer. Dat jaar werd lijn 9 verlengd naar Diemen. Lijn 10 bestaat al meer dan 100 jaar en was in 1900 de eerste elektrische Amsterdamse tramlijn!

Wordt vervolgd . . . .

Eventuele fouten voorbehouden (red.)

 
<< terug naar index Tramcolumns

volgende column >>

omhoog

laat een berichtje achter

 

Bezoekersteller

eXTReMe Tracker